Γιατί ξαναπαίρνω το βάρος που έχασα;

Γιατί ξαναπαίρνω βάρος μετά τη δίαιτα;

🔸 Η δίαιτα ήταν πολύ αυστηρή

Οι δίαιτες που υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους συνήθως βασίζονται σε πολύ χαμηλή θερμιδική πρόσληψη, αποκλεισμούς ολόκληρων ομάδων τροφίμων και κανόνες που δεν μπορούν να διατηρηθούν στην καθημερινότητα.

Τι συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις;

• Το σώμα σου μπαίνει σε «κατάσταση επιβίωσης», μειώνοντας τον μεταβολικό ρυθμό.

• Νιώθεις διαρκή στέρηση, σωματική και ψυχολογική.

• Όταν τελειώσει η δίαιτα, η φυσική σου τάση είναι να «αντισταθμίσεις» τις στερήσεις με υπερφαγικά επεισόδια.

Το αποτέλεσμα; Τα κιλά που χάθηκαν γρήγορα… επιστρέφουν εξίσου γρήγορα.

🔸 Ελλιπής αλλαγή νοοτροπίας και καθημερινών συνηθειών

Η απώλεια κιλών είναι μια φάση. Αν όμως δεν έχει συνοδευτεί από ουσιαστική αλλαγή τρόπου ζωής και διατροφικής συμπεριφοράς, τότε η επιστροφή στις παλιές συνήθειες φέρνει πίσω και το βάρος. Για παράδειγμα, αν μαγείρευες υγιεινά μόνο κατά τη διάρκεια της δίαιτας, ή αν σταμάτησες να περπατάς μόλις πέτυχες τον στόχο σου, τότε είναι πολύ αυξημένες οι πιθανότητες η ζυγαριά να αρχίσει πάλι να … «ανεβαίνει».

Η διατροφή δεν είναι μόνο το τι τρώμε, αλλά και το πώς σκεφτόμαστε γύρω από το φαγητό. Όταν η προσπάθεια επικεντρώνεται μόνο στο «να χάσω κιλά», χωρίς να γίνονται ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής τότε οι παλιές συνήθειες επανέρχονται εύκολα, η σχέση με το φαγητό δεν αλλάζει και το βάρος δε μπορεί να διατηρηθεί. Για το λόγο αυτό μια επιτυχημένη διατροφική παρέμβαση δε στοχεύει απλώς στην απώλεια των κιλών, αλλά στη διατροφική εκπαίδευση, έτσι ώστε η ισορροπημένη διατροφή και οι υγιεινές συνήθειες να γίνουν βίωμα και να διατηρηθούν εφ’ όρου ζωής.

🔸 Παράλειψη της φάσης διατήρησης

Συχνά η προσπάθεια σταματά μόλις δούμε το επιθυμητό νούμερο στη ζυγαριά. Όμως, αυτό είναι μόνο η αρχή. Η διατήρηση είναι το στάδιο που ακολουθεί μετά την απώλεια βάρους. Είναι η μεταβατική περίοδος που χρειάζεται για να σταθεροποιηθεί το νέο σωματικό βάρος και να προσαρμοστεί ο οργανισμός στις νέες απαιτήσεις, καθώς επιτρέπει την ομαλή επιστροφή σε περισσότερες θερμίδες και συμβάλλει στην καθιέρωση των νέων ποσοτήτων και συνηθειών. Η παράλειψη αυτής της περιόδου οδηγεί εύκολα σε απότομη επαναφορά βάρους.

🔸 Μεταβολική προσαρμογή

Όσο χάνουμε βάρος, ο βασικός μεταβολισμός μειώνεται. Δηλαδή, το σώμα μας καίει λιγότερες θερμίδες από πριν, επειδή έχει λιγότερη μάζα να συντηρήσει. Αν δεν υπάρχει σταδιακή μετάβαση στις νέες θερμίδες, αλλά επιστροφή στις θερμίδες που καταναλώναμε πριν την απώλεια βάρους, θα δημιουργηθεί θερμιδικό πλεόνασμα και άρα αύξηση βάρους. Ένας ακόμη λόγος που η φάση διατήρησης είναι απαραίτητη.

🔸 Στρες και συναισθηματικό φαγητό

Η πείνα δεν είναι πάντα σωματική. Πολλοί από εμάς καταφεύγουμε στο φαγητό για να ανακουφιστούμε από το στρες, τη βαρεμάρα, τη μοναξιά ή την πίεση.

Αν η σχέση με το φαγητό δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά, αν δεν υπάρχει αναγνώριση και διαχείριση της συναισθηματικής πείνας, τότε μετά το τέλος της δίαιτας, σε δύσκολες στιγμές είναι εύκολο να επιστρέψουμε σε αυτές τις συμπεριφορές και το βάρος να επανέλθει.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να μην ξαναπάρουμε το βάρος;

Ας δούμε τα σημεία–κλειδιά για να "σπάσει" ο κύκλος της συνεχούς απώλειας και επαναπρόσληψης βάρους:

🔸 Εστιάζουμε στη διατροφική εκπαίδευση και όχι στη «δίαιτα»

Αντί να ακολουθούμε απλώς λίστες με «τι επιτρέπεται» και «τι απαγορεύεται», είναι σημαντικό να:

• καταλαβαίνουμε γιατί τρώμε κάτι,

• αναγνωρίζουμε το πότε πραγματικά πεινάμε,

• να έχουμε επιλογές που ταιριάζουν στις ανάγκες και την καθημερινότητά μας,

• και να μαθαίνουμε να κάνουμε ισορροπημένες επιλογές.

Η εκπαίδευση και όχι η στείρα συμμόρφωση είναι το κλειδί για βιώσιμη αλλαγή.

🔸 Δίνουμε σημασία στη φάση διατήρησης

Η φάση της συντήρησης δεν είναι προαιρετική! Είναι το ίδιο σημαντική με τη φάση της δίαιτας και μπορεί να καθορίσει αν η προσπάθεια είναι επιτυχημένη ή αν σε μερικούς μήνες θα επιστρέψουμε ξανά στην προσπάθεια απώλειας βάρους. Για το λόγο αυτό θέλει εξίσου προσοχή και υποστήριξη.

🔸 Καλλιεργούμε συνήθειες και όχι κανόνες

Αν δεν μπορούμε να φανταστούμε τον εαυτό μας να ακολουθεί μια διατροφή για πάντα, τότε μάλλον αυτή δεν είναι η κατάλληλη. Δεν είναι όλα ή τίποτα. Δεν χρειάζεται τέλεια διατροφή — χρειάζεται συνέπεια, ισορροπία και ευελιξία.

• Μαθαίνουμε να τρώμε ισορροπημένα και εκτός «πλάνου».

• Δεν εξαιρούμε κοινωνικές εξόδους, γλυκά ή φαγητά που αγαπάμε.

• Προσπαθούμε να εντάξουμε απλές, σταθερές συνήθειες: νερό, λαχανικά, φρούτα, περπάτημα.

🔸 Αναγνωρίζουμε τη συναισθηματική πείνα

Αν μάθουμε να ξεχωρίζουμε το «πεινάω» από το «λιγουρεύομαι», μπορούμε να αρχίσουμε να ακούμε περισσότερο το σώμα μας. Περισσότερες λεπτομέρειες πάνω σε αυτό το κομμάτι καθώς και τεχνικές διαχείρισης υπάρχουν εδώ και εδώ.

🔸 Συνεχής υποστήριξη και παρακολούθηση

Όπως αναφέρθηκε ήδη η διατροφή δεν σταματά όταν φτάσουμε «στον στόχο». Αντίστοιχα και η διατροφική υποστήριξη δεν πρέπει να τελειώνει όταν τελειώσει η δίαιτα. Η φάση της διατήρησης χρειάζεται παρακολούθηση, ενθάρρυνση και καθοδήγηση και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό. Για το λόγο αυτό συνεργαζόμαστε με το/τη διαιτολόγο μας στη φάση της διατήρησης και κρατάμε την επικοινωνία μας ανοιχτή, ειδικά αν νιώθουμε ότι έχουμε «ξεφύγει».