Embedded Files
Είναι πολύ δύσκολο να βρεις κάποιον διαιτολόγο που δεν έχει ακούσει έστω και μία φορά τις φράσεις: “Έχω πολύ κακό μεταβολισμό, γι’ αυτό παίρνω βάρος πολύ εύκολα” ή “Εγώ τρώω πολύ προσεκτικά, αλλά δε χάνω βάρος γιατί ο μεταβολισμός μου δε λειτουργεί” ή “πες μου τι να φάω για να ενισχύσω το μεταβολισμό μου” ή κάτι αντίστοιχο!
Τι είναι όμως ο μεταβολισμός;
Ο μεταβολισμός είναι το σύνολο των βιοχημικών αντιδράσεων στο σώμα που εμπλέκονται στην απελευθέρωση και την παραγωγή της ενέργειας, ενώ ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός (ΒΜΡ) είναι οι θερμίδες που “καίει” καθημερινά ο οργανισμός μας για να πραγματοποιήσει όλες τις ζωτικές του λειτουργίες και να κρατηθεί στη ζωή, όπως η αναπνοή, η θερμορύθμιση και η κυκλοφορία του αίματος.
Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του Βασικό Μεταβολικό Ρυθμό, όμως για τη διευκόλυνση της καθημερινής πρακτικής έχουν δημιουργηθεί ειδικές εξισώσεις που μπορούν να υπολογίσουν τον αναμενόμενο μεταβολισμό. Ο ΒΜΡ όμως, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως είναι η ηλικία, το φύλο, η σύσταση του σώματος, γενετικές διαφορές, η ύπαρξη ή μη ασθένειας, οι διαταραχές ορμονών κ.λπ. Είναι αναμενόμενο ότι οι προαναφερόμενες εξισώσεις δεν μπορούν να λάβουν υπόψιν τους όλους αυτούς τους παράγοντες, καθώς κυρίως βασίζονται σε χαρακτηριστικά όπως το φύλο, το βάρος, ηλικία και το ύψος του ατόμου. Η σύσταση του σώματος αποτελεί βασικό παράγοντα διαμόρφωσης του ΒΜΡ μιας και ο μυϊκός μας ιστός είναι πολύ πιο ενεργός μεταβολικά σε σχέση με το λιπώδη ιστό. Για παράδειγμα, μπορούμε να κατανοήσουμε πολύ εύκολα, ότι αν έχουμε δύο άνδρες με ακριβώς το ίδιο ύψος, βάρος και ηλικία, τότε ο υπολογιζόμενος ΒΜΡ μέσω των εξισώσεων θα βγει ο ίδιος. Αλλά τι συμβαίνει αν ο ένας από αυτούς είναι επαγγελματίας δρομέας και ο άλλος έχει μια καθιστική ζωή; Προφανώς τόσο οι ανάγκες τους όσο και ο ΒΜΡ τους δεν είναι ο ίδιος! Για το λόγο αυτό, είναι πιο ορθό να υπολογίζουμε το ΒΜΡ μας μέσω έμμεσης θερμιδομετρίας, μιας σύντομης και εξειδικευμένης διαδικασίας που μας βοηθά να ανιχνεύουμε τις εξατομικευμένες ανάγκες ενός ατόμου.
Κατανοώντας λίγο τα παραπάνω, μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι ο πιο διαδεδομένος μύθος σχετικά με το μεταβολισμό δεν ισχύει! Δηλαδή η πεποίθηση ότι “εγώ γεννήθηκα με κακό μεταβολισμό και ό,τι κι αν κάνω δεν πρόκειται να βελτιωθεί, άρα δεν μπορώ να χάσω και βάρος” είναι λανθασμένη. Σίγουρα, όπως αναφέρθηκε και πριν, υπάρχουν κάποιοι γενετικοί παράγοντες που επηρεάζουν το ΒΜΡ του κάθε ανθρώπου, με αποτέλεσμα κάποιοι να έχουν χαμηλότερο ΒΜΡ από το αναμενόμενο και κάποιοι να είναι λίγο πιο τυχεροί και να έχουν πιο υψηλότερο ΒΜΡ από το αναμενόμενο αντίστοιχα. Παρόλα αυτά, ο μεταβολισμός μας μπορεί να αλλάξει όταν αλλάζει και η σύσταση του σώματός μας. Με την αύξηση της μυϊκής μάζας, αυξάνονται οι ενεργειακές απαιτήσεις του οργανισμού μας και κατά συνέπεια βελτιώνεται και ο ΒΜΡ.
Ένας ακόμη γνωστός μύθος είναι ότι το πράσινο τσάι και τα καυτερά φαγητά είναι θαυματουργά για το μεταβολισμό. Από τα δεδομένα που έχουμε από τις έως τώρα μελέτες, είναι ότι αν και ισχύει πως το πράσινο τσάι και οι πιπεριές τσίλι αυξάνουν το ΒΜΡ, αυτό είναι παροδικό και συμβαίνει μόνο για πολύ μικρό χρονικό διάστημα μετά την κατανάλωσή τους!
Μια άλλη αντίληψη που αντιμετωπίζουν συχνά οι διαιτολόγοι είναι ότι η κατανάλωση φαγητού το βράδυ -και πολλές φορές συγκεκριμένα μετά τις 20:00- παχαίνει, καθώς μπλοκάρει το μεταβολισμό. Μέχρι στιγμής, υπάρχουν λίγα, μη επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να στηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό. Ισχύει ότι ο κιρκάδιος ρυθμός του οργανισμού μας, δηλαδή το μεταβολικό μας ρολόι, ευνοεί τη μεγαλύτερη πρόσληψη φαγητού τις πρωινές ώρες και μικρότερη το βράδυ για την εύρυθμη λειτουργία του μεταβολισμού, παρόλα αυτά, αυτό δε σημαίνει ότι αν καταναλώσουμε κάποιο τρόφιμο μετά τις 20:00, δε θα το “κάψουμε”. Το σύνολο των ημερήσιων θερμίδων, και όχι η ώρα των γευμάτων, είναι αυτό που καθορίζει την αυξομείωση του βάρους. Βέβαια, όπως είναι κατανοητό, σημαντικό ρόλο παίζει πάντα και το είδος του φαγητού που αναφερόμαστε. Δεν είναι το ίδιο να καταναλώσουμε κάποιο τοστ, μία σαλάτα ή ένα γιαούρτι με φρούτο το βράδυ και το ίδιο να φάμε δύο πιάτα φαγητού ή μία πίτσα! Εννοείται ότι όσο μεγαλύτερο το βραδινό γεύμα, τόση μεγαλύτερη και η πρόσληψη των θερμίδων!
Τέλος, πολύ συχνά ακούμε τη φράση “ο μεταβολισμός μου είναι χάλια, δε χάνω βάρος με τίποτα, μήπως πρέπει να μου κόψεις κι άλλες θερμίδες; αυτή η δίαιτα δεν είναι αρκετά αυστηρή!” Ο βασικός στόχος του οργανισμού μας είναι η επιβίωση, για το λόγο αυτό είναι ιδιαίτερα προσαρμοστικός σε οποιαδήποτε αλλαγή. Τι σημαίνει αυτό; Ότι πρακτικά, αν έχουμε μια απότομη μείωση στην πρόσληψη τροφής και θερμίδων, σταδιακά θα μειωθεί και ο ΒΜΡ μας, καθώς ο οργανισμός μας θα κάνει “οικονομία” ενέργειας μειώνοντας τις καύσεις, στην προσπάθειά του να μας διατηρήσει στη ζωή όσο γίνεται περισσότερο! Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν πολύ αυστηρά και επιθετικά πρωτόκολλα δίαιτας, με ιδιαίτερα μειωμένη ενεργειακή πρόσληψη, τα οποία όμως εφαρμόζονται σε πολύ ειδικές και συγκεκριμένες περιπτώσεις και πάντα υπό την επίβλεψη πιστοποιημένου διαιτολόγου – διατροφολόγου και δεν είναι πανάκεια για όλους!
Συμπερασματικά, αφού καταρρίψαμε κάποιους μύθους που κυκλοφορούν σχετικά με το μεταβολισμό, κατανοούμε ότι το κλειδί στην απώλεια βάρους βρίσκεται στην ισορροπημένη διατροφή με αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο και τη φυσική δραστηριότητα. Στις περιπτώσεις, όπου ο ΒΜΡ δε βρίσκεται στα βέλτιστα επίπεδα, μπορούμε να εστιάσουμε λίγο περισσότερο στη μυική ενδυνάμωση (σε συνδυασμό πάντα με ισορροπημένη διατροφή) και αν χρειάζεται να απευθυνθούμε στο διαιτολόγο – διατροφολόγο μας, ο οποίος θα μας βοηθήσει με τον κατάλληλο τρόπο, βασιζόμενος στις εξατομικευμένες μας ανάγκες!
Page updated
Google Sites
Report abuse