Η πλειοψηφία των ανθρώπων που έχει κάνει προσπάθεια απώλεια λίπους, έχει έρθει κάποια στιγμή αντιμέτωπη με φαινόμενο της “κολλημένης” ζυγαριάς. Δηλαδή, ενώ ακολουθεί μια πιο προσεκτική διατροφή, η προσπάθειά του δεν έχει τον αντίστοιχο αντίκτυπο στην ένδειξη της ζυγαριάς. Όταν παρατηρείται κάτι τέτοιο, τότε κατά πάσα πιθανότητα δεν οφείλεται σε “πρόβλημα του μεταβολισμού”, αλλά σε μικρά καθημερινά λαθάκια και ατασθαλίες, τα οποία μπορεί να προσπερνάμε ή να μην τα καταλαβαίνουμε.
Πριν απογοητευτούμε λοιπόν, από την άκαρπη προσπάθειά μας, πάμε να δούμε τις πιο συχνές αιτίες που μπορεί να συμβαίνει αυτό:
• Θέτουμε ρεαλιστικούς στόχους; Όταν ξεκινάμε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους με τη βοήθεια ενός διαιτολόγου – διατροφολόγου, τότε το πιο πιθανό είναι, σαν πρώτος στόχος να τεθεί η απώλεια βάρους της τάξης του 5 – 10% του τρέχοντος σωματικού βάρους. Αυτό είναι πολύ λογικό, αφενός διότι, έχει βρεθεί από μελέτες ότι μια τέτοια απώλεια είναι ευεργετική για τον οργανισμό και την υγεία μας και αφετέρου, διότι στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ένας στόχος που μπορεί να επιτευχθεί σε ένα σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα. Το να ξεκινάμε μια παρέμβαση απώλειας βάρους και να θέτουμε στον εαυτό μας ως στόχο μια απώλεια της τάξης των 10 κιλών σε ένα μήνα είναι κάτι που δεν είναι εφικτό και επιπλέον μπορεί να αποβεί επιζήμιο για την υγεία και την ψυχολογία μας.
• Δεν είναι σημαντική μόνο η ποιότητα αλλά και η ποσότητα. Είναι διαδεδομένη η αντίληψη ότι αν κάτι είναι υγιεινό, τότε δεν υπάρχει λόγος να περιοριζόμαστε στην κατανάλωσή του. Προφανώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει! Το ότι κάποιο τρόφιμο είναι υψηλής διατροφικής αξίας δε σημαίνει ότι δεν έχει και θερμίδες! 30 g από κοτόπουλο ή τυρί χαμηλών λιπαρών, δηλαδή ποσότητα που αντιστοιχεί σε ένα σπιρτόκουτο, θερμιδικά αντιστοιχεί περίπου σε μία φέτα ψωμιού! Το ίδιο ισχύει και για 1 κουταλιά της σούπας ταχίνι ολικής άλεσης, ενώ μια κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο είναι θερμιδικά σαν να τρώμε 2 φέτες ψωμιού! Άρα είναι εξαιρετικά σημαντικό, εκτός από ποιοτικές επιλογές, να καταναλώνουμε και τις κατάλληλες για εμάς ποσότητες, ώστε να χάσουμε βάρος. Επιπλέον, μπορεί να νομίζουμε ότι κάνουμε υγιεινές και “διαιτητικές” επιλογές, ενώ στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα γλυκά με στέβια ή άλλα γλυκαντικά. Τα προϊόντα αυτά μπορεί να μην περιέχουν ζάχαρη, αλλά σίγουρα περιέχουν θερμίδες. Πολλές φορές αντί για ζάχαρη, έχουν περισσότερα λιπαρά σε σχέση με τα συμβατικά προϊόντα με αποτέλεσμα να έχουν το ίδιο ή ακόμα και μεγαλύτερο θερμιδικό φορτίο! Άρα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και στην επιλογή τέτοιων τροφίμων. Ειδικά, όταν κάποιος ακολουθεί ένα πρόγραμμα διατροφής με τη βοήθεια διαιτολόγου – διατροφολόγου και δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, τότε θα πρέπει αρχικά, πριν απογοητευτεί, να είναι σίγουρος ότι το φαγητό που καταναλώνει συμβαδίζει και ποιοτικά αλλά και ποσοτικά με αυτό που αναφέρεται στο διαιτολόγιό του!
• Μήπως τσιμπολογάμε; Σε συνέχεια των παραπάνω, κατανοούμε ότι όταν μέσα στην ημέρα μας υπάρχει τσιμπολόγημα, τότε αυτό μπορεί να εμποδίσει την προσπάθειά μας. Και όταν λέμε τσιμπολόγημα, δεν είναι αναγκαστικά κάτι “παχυντικό” ή σε μεγάλη ποσότητα. Ακόμα και 1 – 2 κουταλιές ξηρών καρπών, 1 – 2 φρούτα, μερικές μπουκιές ψωμιού, 1 μπισκοτάκι κ.λπ., μπορεί να επηρεάσουν το θερμιδικό έλλειμμα που απαιτείται, ώστε να παρατηρηθεί μείωση του σωματικού μας βάρους, ειδικά όταν αυτό γίνεται τακτικά μέσα στην ημέρα.
• Τι γίνεται με τις υγρές θερμίδες; Χυμοί, smoothies, αλκοόλ, αναψυκτικά, ροφήματα και καφέδες με ζάχαρη ή/και γάλα, αφεψήματα με μέλι περιέχουν κι αυτά θερμίδες, οι οποίες δε μας προσφέρουν και ιδιαίτερο κορεσμό! Έτσι, καταλαβαίνουμε ότι όταν προσπαθούμε να χάσουμε βάρος, είναι απαραίτητο να προσέξουμε και τις θερμίδες που λαμβάνουμε, χωρίς πολλές φορές να το καταλάβουμε, μέσω των ποτών.
• Μήπως ξεφεύγουμε το Σαββατοκύριακο; Είναι επίσης πολύ συχνό φαινόμενο, τις ημέρες του Σαββατοκύριακου, που είμαστε πιο χαλαροί ή έχουμε περισσότερες κοινωνικές υποχρεώσεις, να ξεφεύγουμε διατροφικά. Η κατανάλωση φαγητού απ’έξω, η αυξημένη κατανάλωση φαγητού ή/και αλκοόλ είναι αιτίες που “πάνε πίσω” την προσπάθειά μας. Τι μπορούμε να κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Σίγουρα, δε γίνεται να κόψουμε τις κοινωνικές μας συναναστροφές, αλλά μπορούμε να είμαστε περισσότερο προσεκτικοί και το Σαββατοκύριακο! Να τηρούμε το διαιτολόγιό μας, να τηρούμε τις ποσότητες των μερίδων, να προσέχουμε με το αλκοόλ και τα γλυκά και να περιορίζουμε όσο γίνεται το έτοιμο φαγητό! Εδώ θα βρείτε περισσότερες συμβουλές για το πώς τα γεύματα εκτός σπιτιού μπορούν να είναι ισορροπημένα στα πλαίσια μιας προσπάθειας απώλειας βάρους.
• Καταναλώνουμε πολλούς υδατάνθρακες! Σίγουρα οι υδατάνθρακες είναι η βάση της διατροφής μας και είναι ιδιαίτερα σημαντικοί, αλλά δεν πρέπει να αμελούμε ότι μια ισορροπημένη διατροφή βασίζεται στην κατανάλωση υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπαρών στις κατάλληλες αναλογίες. Έτσι, αν βασιστούμε μόνο στους υδατάνθρακες και αμελήσουμε την κατανάλωση των άλλων θρεπτικών συστατικών, είναι πιθανό να αντιμετωπίσουμε προβλήματα πείνας ή/και λιγούρες μέσα στην ημέρα μας. Ας μην ξεχνάμε ότι οι πρωτεΐνες προσφέρουν κορεσμό και η μακροχρόνια ελλιπής πρόσληψή τους μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μυϊκού ιστού, ιδιαίτερα αν κάνουμε καθιστική ζωή, επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο και το μεταβολισμό μας.
• Έχουμε επαρκή φυσική δραστηριότητα μέσα στην ημέρα μας; Σίγουρα η διατροφή βοηθά κατά το μεγαλύτερο κομμάτι στην απώλεια βάρους, όμως η επαρκής φυσική δραστηριότητα μέσα στην ημέρα είναι απαραίτητη για τη βέλτιστη λειτουργία του μεταβολισμού, τη διευκόλυνση της απώλειας βάρους και τη διατήρηση αυτής. Ενώ, να μην ξεχνάμε ότι η άσκηση είναι απαραίτητη για την ελαχιστοποίηση της απώλειας μυϊκής μάζας. Δε χρειάζεται να κάνουμε κάτι δύσκολο, μια φυσική δραστηριότητα που μας αρέσει, αν γίνεται σε τακτική και σταθερή βάση είναι αρκετή. Παραδείγματα είναι το περπάτημα, το κολύμπι, ο χορός κ.λπ. Ας μην ξεχνάμε ότι αν δε συμπληρώνουμε τα 5.000 βήματα ημερησίως, τότε διάγουμε καθιστική ζωή, σύμφωνα και με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας!
• Κοιμόμαστε αρκετά; Ίσως ο ύπνος να μην είναι το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό, όταν δε βλέπουμε το δείκτη της ζυγαριάς να “πέφτει”, αλλά 7 με 9 ώρες ποιοτικού ύπνου είναι απαραίτητος. Έχει φανεί από μελέτες ότι ο μακροχρόνια ανεπαρκής ή/και μη ποιοτικός ύπνος επηρεάζει αρνητικά το μεταβολισμό συσχετίζεται με παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και μεταβολικό σύνδρομο. Η έλλειψη ύπνου μειώνει το μεταβολισμό και αυξάνει την όρεξη την επόμενη μέρα, αυξάνεται η ποσότητα του φαγητού όταν είμαστε ξύπνιοι, αυξάνει το stress και επηρεάζει αρνητικά τη διάθεσή μας, κάνοντάς μας πιο επιρρεπείς στην αναζήτηση comfort food.
• Δεν είμαστε καλά ενυδατωμένοι. Η σωστή ενυδάτωση είναι πολύ σημαντικό κομμάτι για την καλύτερη συνολική λειτουργία του οργανισμού μας. Επιπλέον, μετά την κατανάλωση νερού έχει παρατηρηθεί μικρή αύξηση του μεταβολισμού για κάποιο χρονικό διάστημα. Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις που δεν είμαστε καλά ενυδατωμένοι, είναι πολύ πιθανό να καταφύγουμε αυθόρμητα στην κατανάλωση φρούτων και χυμών σε μια προσπάθεια του οργανισμού να προσλάβει νερό, λαμβάνοντας όμως επιπλέον και θερμίδες.
• Θέματα υγείας. Είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίζουμε κάποιο πρόβλημα υγείας, το οποίο μας παρεμποδίζει στην προσπάθειά μας για απώλεια βάρους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη, που είναι πιθανό να εμφανίσουν γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή άτομα με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη και που δυσχεραίνει τη διαχείριση των υδατανθράκων από τον οργανισμό. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η διερεύνηση και η εξειδικευμένη διατροφική ή/και φαρμακευτική αγωγή.
• Το υπερβολικό άγχος και stress, εκτός από την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, παρεμποδίζει και την απώλεια βάρους. Το stress στον οργανισμό μεταφράζεται μέσω συγκεκριμένων ορμονών, όπως για παράδειγμα η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, που σαμποτάρουν την προσπάθειά μας με διάφορους τρόπους (π.χ. προκαλώντας κατακράτηση υγρών).
Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ένδειξη της ζυγαριάς αποτελεί απλώς ένα νούμερο. Μεγαλύτερη βαρύτητα και επίπτωση στην υγεία μας έχει η σύσταση του σώματος, η οποία πολλές φορές μπορεί να αλλάζει, χωρίς αυτό να ανταποκρίνεται στο νούμερο που βλέπουμε στη ζυγαριά μας. Επομένως, μαζί με το διαιτολόγο μας οφείλουμε να αξιολογούμε τη σύσταση του σώματός μας και να διερευνούμε αν χρειάζεται περαιτέρω μείωση του σωματικού μας βάρους.