Όλοι όσοι έχουν ακολουθήσει μια διατροφική παρέμβαση με στόχο την απώλεια βάρους αλλά και όλα τα άτομα ανεξαιρέτως που παρακολουθούν την πορεία του βάρους τους, έχουν βρεθεί σίγουρα αντιμέτωποι με απότομες αυξομειώσεις στο βάρος τους μέσα σε διάστημα ελάχιστων ημερών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απότομη αύξηση του δείκτη της ζυγαριάς έπειτα από ένα γεύμα εκτός σπιτιού, γεγονός που οδηγεί σε ατάκες και σκέψεις όπως: «Μια φορά έφαγα απ’ έξω και όλη μου η προσπάθεια πήγε χαμένη» ή «Έκανα δύο εβδομάδες να χάσω δύο κιλά και τα πήρα ξανά σε μία μέρα!» ή ακόμα χειρότερα «Δεν πρόκειται ποτέ να καταφέρω να ελέγξω το βάρος μου, η προσπάθειά μου δεν έχει αποτέλεσμα, οπότε δεν έχει νόημα να τη συνεχίσω!».
Αυτό που ισχύει στην πραγματικότητα είναι ότι ΔΕ γίνεται να πάρετε ένα κιλό λίπους μέσα σε 1 ή 2 ημέρες και ότι οι απότομες αλλαγές στο νούμερο της ζυγαριάς από μέρα σε μέρα οφείλονται στα υγρά ή όπως λέμε στην κατακράτηση υγρών. Ως κατακράτηση υγρών ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία οι ιστοί του σώματος συγκρατούν περισσότερο νερό απ’ ότι χρειάζονται με αποτέλεσμα να προκαλείται πρήξιμο ή/και οίδημα. Ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί, μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα σημεία του σώματος, όπως είναι η κοιλιακή χώρα, τα άκρα, το πρόσωπο κ.λπ.
Γιατί μετά από ένα γεύμα εκτός σπιτιού εμφανίζεται κατακράτηση υγρών;
Οι κύριες αιτίες που οδηγούν σε απότομη αύξηση του βάρους μετά από ένα πλούσιο γεύμα είναι οι εξής:
1. Αυξημένη πρόσληψη θερμίδων μέσω υδατανθράκων
Όταν ακολουθούμε υποθερμιδικό διαιτολόγιο για απώλεια βάρους, μια από τις πρώτες διαδικασίες που συμβαίνουν είναι η μείωση των αποθεμάτων ηπατικού γλυκογόνου. Το γλυκογόνο είναι μια μορφή αποθήκευσης υδατανθράκων στον οργανισμό και κάθε μόριό του συγκρατεί 3 – 4 μόρια νερού. Άρα, 1 γραμμάριο γλυκογόνου τελικά ζυγίζει 4 – 5 γραμμάρια. Αυτός είναι και ο λόγος που τις πρώτες μέρες μιας δίαιτας μειώνεται το βάρος με πιο γρήγορο ρυθμό, λόγω της απώλειας υγρών, που προκύπτει από την εξάντληση των αποθεμάτων γλυκογόνου. Επομένως, έπειτα από ένα γεύμα πιο πλούσιο σε θερμίδες και υδατάνθρακες, αυξάνεται η σύνθεση γλυκογόνου και μαζί και με αυτό τα υγρά! Αξίζει να αναφερθεί όμως ότι αυτό είναι παροδικό και έπειτα από μερικές μέρες τα αποθέματα γλυκογόνου επανέρχονται στα αρχικά επίπεδα και το ίδιο συμβαίνει και στο δείκτη της ζυγαριάς.
2. Αυξημένη πρόσληψη αλατιού
Το φαγητό εκτός σπιτιού περιέχει συχνά περισσότερο αλάτι, το οποίο ενισχύει την κατακράτηση υγρών. Λόγω της αυξημένης πρόσληψης νατρίου, το σώμα συγκρατεί μεγαλύτερη ποσότητα νερού, με στόχο να διατηρήσει την αρτηριακή πίεση σε σταθερά επίπεδα.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε κατακράτηση υγρών είναι η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης και αλκοόλ, οι ορμονικές αλλαγές, όπως αυτές που συμβαίνουν πριν την έμμηνο ρύση στις γυναίκες, το στρες, η λήψη φαρμάκων, η ύπαρξη φλεγμονής, η καθιστική ζωή και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, ακόμα και οι πτήσεις μεγάλων αποστάσεων!
Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε την κατακράτηση;
• Σε περίπτωση που η κατακράτηση έχει προκύψει λόγω ενός πλούσιου γεύματος, θυμόμαστε ότι η αύξηση του βάρους είναι ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ! Συνεχίζουμε με την τήρηση του διαιτολογίου μας και θυμόμαστε ότι η αντίδραση αυτή του οργανισμού μας είναι απολύτως φυσιολογική και παροδική, επομένως δεν υπάρχει λόγος πανικού.
• Αποφεύγουμε την κατανάλωση συστατικών που ενισχύουν την κατακράτηση υγρών όπως είναι το αλάτι, η ζάχαρη και το αλκοόλ. Γι’ αυτό προσπαθούμε να μην προσθέτουμε επιπλέον αλάτι στο φαγητό μας, να αποφεύγουμε την κατανάλωση επεξεργασμένων, τυποποιημένων και κονσερβοποιημένων προϊόντων (έτοιμες σούπες, αλμυρά σνακς, ελιές, τουρσί, καπνιστά και παστά τρόφιμα) καθώς και έτοιμες σάλτσες και ζωμούς, μαγειρική σόδα και προϊόντα που περιέχουν νάτριο.
• Αυξάνουμε την κατανάλωση τροφίμων που είναι καλές πηγές καλίου, όπως το πορτοκάλι, η μπανάνα, το αβοκάντο και το γιαούρτι, καθώς το κάλιο έχει την αντίθετη δράση από το νάτριο.
• Ενισχύουμε την κατανάλωση τροφίμων που είναι πλούσια σε διαιτητικές ίνες όπως το ψωμί, τα δημητριακά και τα ζυμαρικά ολικής άλεσης, η βρώμη, τα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά.
• Δεν αμελούμε τη φυσική δραστηριότητα, καθώς η καθιστική ζωή συντελεί στην κατακράτηση υγρών, ενώ αντίθετα η τακτική άσκηση υποστηρίζει το λεμφικό σύστημα και προλαμβάνει το πρήξιμο.
• Φροντίζουμε να καταναλώνουμε επαρκή ποσότητα νερού καθημερινά! Αν και μπορεί να φαίνεται αντιφατικό η αυξημένη πρόσληψη νερού, βοηθά στην αποβολή των περιττών υγρών.
Σημαντική σημείωση: Όταν η κατακράτηση υγρών είναι συνεχόμενη και όχι παροδική ή συνοδεύεται από δυσφορία ή πόνο είναι πιθανό να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας πάθησης, επομένως πρέπει να αναζητηθεί ιατρική συμβουλή!
Συνοψίζοντας, οι διακυμάνσεις στο βάρος εξαιτίας της κατακράτησης υγρών είναι φυσιολογικές και προσωρινές, χωρίς να επηρεάζουν την πραγματική μας πρόοδο. Με υπομονή, συνέπεια στη διατροφή και τις κατάλληλες αλλαγές, μπορούμε να διαχειριστούμε τις αυξομειώσεις αυτές αποτελεσματικά, χωρίς να αφήσουμε τις ανησυχίες να ανακόψουν τη διαδρομή μας προς τους στόχους μας. Εστιάζουμε στη συνολική πρόοδο, απολαμβάνουμε κάθε μικρή νίκη και θυμόμαστε ότι ο υγιεινός τρόπος ζωής δεν αφορά μόνο τους αριθμούς, αλλά τη γενικότερη αίσθηση ευεξίας!